W kontekście międzynarodowego kryzysu finansowego prezes Fundacji Roberta Schumana Jean-Dominique Giuliani publikuje na swojej stronie internetowej artykuł, w którym udowadnia, że jest tylko jedna pilna potrzeba: "odzyskanie zaufania". Państwa członkowskie Unii Europejskiej muszą wspólnie działać ze wsparciem i w porozumieniu z Europejskim Bankiem Centralnym. Zdaniem Giulianiego, w okolicznościach kryzysowych konieczne jest wykazanie wiarygodności i przydatności integracji europejskiej. 3 października, w przeddzień europejskiego miniszczytu, Giuliani udzielił również wywiadu francuskiemu tygodnikowi "L'Express".

Wybory parlamentarne przeprowadzone na Białorusi 28 września, które dla Unii Europejskiej i Stanów Zjednoczonych były testem woli otwarcia się prezydenta Aleksandra Łukaszenki, nie spełniły oczekiwań. Głosownie naznaczone było masowymi nadużyciami: presją na wyborców, odmawianiem udzielania informacji obserwatorom, brakiem zabezpieczenia urn. Jedna czwarta wyborców (26%) zdecydowała się zagłosować wcześniej, co wydaje się otwierać drogę do rozlicznych manipulacji. Wynik: partie opozycji nie zdobyły żadnego mandatu. Według oficjalnych danych zebrały mniej niż 1% głosów.

Fondation Robert Schuman w partnerstwie z SDA i CEIS, współorganizują 3 i 4 listopada w Brukseli "Security&Defence Days 2008". Ta konferencja wysokiego szczebla gromadzi aktorów z kręgów cywilnych i wojskowych w celu omówienia i wymiany pomysłów na temat przyszłości Europejskiej Polityki Bezpieczeństwa i Obrony (WPBiO). W tym roku konferencja ta zajmuje się w szczególności skutecznością aktualnej europejskiej strategii bezpieczeństwa i przyszłością WPBiO. Koncentruje się również na współpracy przemysłowej w zakresie rozwoju powietrzno-kosmicznego, nadzoru morskiego i cyberzagrożeń.

21 partii startuje w wyborach parlamentarnych, które odbędą się 12 października na Litwie. W proporcjonalnych wyborach wybranych zostanie 70 deputowanych. 71 innych członków Seimasa, jedynej izby parlamentu, wybranych zostanie w systemie większościowym, a więc podczas drugiej tury głosowania 26 października. Wyjątkiem będą ci, którzy uzyskają absolutną większość już w pierwszej turze. Według ostatnich sondaży opinii publicznej, 5 partii może być pewnych przekroczenia 5% progu wyborczego, blokującego wejścia do Seimasa: Partia Socjaldemokratyczna (LSP), Związek Ojczyzny-Konserwatyści-Partia Chrześcijańsko-Demokratyczna (TS/LK), Porządek i Sprawiedliwość (TT), Partia Pracy (DP) i Związek Chłopski (LVLS). 12 października zostanie przeprowadzone również referendum dotyczące dalszego funkcjonowania elektrowni jądrowej w Ignalinie.

Od 1998 roku miasto Blois organizuje spotkania z historią. Spotkanie to odbywa się w tym roku od 9 do 12 października i proponuje debatę na temat Europy. Prezes Fundacji Roberta Schumana Jean-Dominique Giuliani zabierze głos 11 października na temat "Europa mocarstwo: projekt, mit czy rzeczywistość". Obecny będzie w szczególności dyrektor IRIS Pascal Boniface i były minister spraw zagranicznych Hubert Védrine.

1 i 2 października 27 ministrów obrony zebrało się na nieformalnym posiedzeniu, żeby w konkretny sposób pchnąć do przodu europejską politykę obronną. Zadecydowali o kontynuowaniu operacji EUFOR/Czad i o zaplanowaniu morskiej operacji Unii Europejskiej przeciw piratom u wybrzeży Somalii. W celu sprostania zwiększonym potrzebom wojskowym, uzgodnili stworzenie międzynarodowej floty transportu lotniczego oraz europejskiej grupy powietrzno-morskiej, zmodernizowanie helikopterów, wykształcenie nowych zdolności obserwacji wojskowej i prowadzenie programów badawczych w zakresie uzbrojenia. Te różne projekty powinny zostać przyjęte do końca roku. Ministrowie zajęli się również pomysłem wspólnego kształcenia oficerów, zainspirowanym programem ERASMUS.

29 sierpnia, podczas 9. szczytu Unii Europejskiej i Indii, przywódcy wyrazili życzenie skorygowania nierównowagi w relacjach handlowych między UE a tym krajem. Zatwierdzili oni w szczególności wspólny zrewidowany plan działania rozciągający partnerstwo strategiczne z 2005 roku na nowe dziedziny, wspólny program pracy dotyczący energii, ekologicznego rozwoju i zmian klimatycznych, horyzontalne porozumienie w dziedzinie lotnictwa cywilnego i stworzenie europejskiego centrum przedsiębiorstw i technologii w Indiach, które wspierać będzie współpracę między firmami i współpracę w zakresie badań między UE i Indiami. Poruszyli sprawę podpisania umowy o strefie wolnego handlu. Faktycznie, podczas gdy Unia Europejska jest pierwszym partnerem handlowym Indii (60 mld euro towarów i usług sprzedanych w zeszłym roku), Indie są tylko 9. co do wielkości partnerem handlowym Unii. Indyjski premier Manmohan Singh zadeklarował, że porozumienie mogłoby zostać zawarte do końca 2009 roku.

4 października odbyło się w Paryżu spotkanie między 4 szefami państw i rządów (Niemiec, Francji, Włoch, Zjednoczonego Królestwa) krajów, które zasiadają w G8. Wziął w nim także udział premier Luksemburga, przewodniczący Eurogrupy Jean-Claude Juncker, przewodniczący Komisji Europejskiej José Manuel Barroso i przewodniczący Europejskiego Banku Centralnego Jean-Claude Trichet. Szefowie państw zobowiązali się do "kooperacji i koordynowania prac w ramach Unii Europejskiej, jak i z innymi partnerami międzynarodowymi". Opowiedzieli się za elastycznością w kontrolowaniu pomocy państwa i stosowaniu Paktu Stabilności oraz za nowymi przepisami w zakresie agencji notyfikujących i bezpieczeństwa depozytów. Wreszcie, wezwali do zwołania międzynarodowego szczytu w celu udzielenia odpowiedzi na kryzys finansowy. Wnioski z tego spotkania zostaną przeanalizowane przez Radę ECOFIN 7 października i przez Radę Europejską w dniach (15-16 października).

29 i 30 września, podczas 2. szczytu równości zorganizowanego przez francuską prezydencję i Komisję Europejską, 400 uczestników reprezentujących władze krajowe i europejskie, organizacje pozarządowe, organizacje związkowe i pracodawców dokonało bilansu dyskryminacji i zastanawiało się nad narzędziami umożliwiającymi większą równość obywateli. Propozycja dyrektywy przyjęta przez Komisję Europejską w lipcu mogłaby służyć za przykład postępu przy aktualnych ramach prawnych. Zaangażowanie wszystkich aktorów oraz stworzenie polityki udzielania pomocy wydało się koniecznością. Podpisanie dobrowolnych kart przez przedsiębiorstwa odzwierciedlające różnorodność społeczną postrzegane było jako przykład, który należy naśladować.

1 października unijna komisarz ds. konkurencji Neelie Kroes zwróciła uwagę, że Komisja Europejska zaaprobowała plan ratowania banku Bradford and Bingley, w 24 godziny po notyfikacji przez rząd brytyjski. Stało się to dzięki informacjom dostarczonym Komisji w trakcie negocjacji. Wyjaśniła ona, że chociaż plany ratowania należą do niezbędnych środków zaradczych wobec kryzysu finansowego, Komisja będzie je w dalszym ciągu analizowała z tytułu przepisów o pomocy państwowej. I tak Komisja rozpoczęła gruntowne dochodzenie w sprawie pomocy publicznej dla niemieckiego banku WestLB udzielanej od lutego 2008 roku. Kroes szczególnie podkreślała konieczność, aby rządy nie działały jednostronnie, ale informowały Komisję i swoich projektach ratowania instytucji finansowych. 2 października Komisja zaaprobowała również niemiecki plan ratowania banku Hypo Real Estate Holding AG.

2 października Komisja Europejska uruchomiła nowa stronę "System przejrzystości finansowej", która umożliwia europejskim obywatelom swobodny dostęp do wszystkich danych związanych z beneficjentami funduszy Unii Europejskiej, bezpośrednio administrowanych przez Komisję i jej agencje wykonawcze w takich dziedzinach jak badania, edukacja i kultura, energia, transport oraz pomoc krajom trzecim. Można np. znaleźć tam ogólną kwotę dofinansowania uzyskanego przez Fundację w 2007 roku. Równolegle państwa członkowskie również muszą do kwietnia 2009 roku stworzyć strony internetowe publikujące dane związane z beneficjentami dopłat rolnych. Strona Komisji jest częścią "Europejskiej inicjatywy w dziedzinie przejrzystości" rozpoczętej przez Komisję w 2005 roku.

3 października Komisja Europejska upubliczniła dwie propozycje dyrektyw, których celem jest umożliwienie kobietom lepszego pogodzenia życia zawodowego i życia rodzinnego. Pierwszy projekt polega na wydłużeniu minimalnej długości trwania urlopu macierzyńskiego z 14 do 18 tygodni. Drugi pozwoli skorzystać z urlopu macierzyńskiego również kobietom prowadzącym niezależną działalność i małżonkom rolników. Komisja opublikowała także raport na temat usług opieki nad dziećmi w 27 państwach członkowskich. Uwidacznia on fakt niedostosowania tych usług do potrzeb rodziców, co stanowi kolejny hamulec zatrudnienia kobiet.

Komisja Europejska potwierdziła 3 października odejście Petera Mandelsona i zapowiedziała jego zastąpienie przez Catherine Ashton. "Komisarz ds. handlu Peter Mandelson złożył dymisję na ręce przewodniczącego Komisji José Manuela Barroso", żeby "przyjąć zaproszenie premiera Zjednoczonego Królestwa do wejścia do jego rządu" - zauważa Komisja w komunikacie. Na miejsce Mendelsona brytyjski premier Gordon Brown "mianował baronową Catherine Margaret Ashton" do czasu zakończenia kadencji aktualnej Komisji Europejskiej w listopadzie 2009 roku. Będzie odpowiadała za tą samą dziedzinę, handel. Po tej nominacji ilość kobiet-komisarzy wzrosła do 10 na 27.

Komisja zakończyła 29 września prace nad strategicznym planem wspólnotowej pomocy przyznanej na okres 2008-2010 krajom kandydującym i potencjalnym kandydatom: Chorwacji, Turcji, Macedonii, Albanii, Bośni i Hercegowinie, Czarnogórze i Kosowu. Wsparcie finansowe ma pomóc tym krajom w reformowaniu się i rozwoju ich systemu politycznego i gospodarki, tak by mogły zrealizować swoje europejskie aspiracje. Dla orientacji, w okresie 2008-2010 ogólna suma pomocy finansowej Unii Europejskiej z tytułu Instrumentu Pomocy Przedakcesyjnej (IPA) wynosi 4,471 mld €.

2 i 3 października 27 ministrów ds. zatrudnienia przeprowadziło debatę na temat propozycji dyrektywy związanej ze stosowaniem zasady równości traktowania poza środowiskiem pracy, zaprezentowanej przez Komisję Europejską. Państwa członkowskie chciałyby ambitniejszych instrumentów, jeśli chodzi o walkę z dyskryminacja związaną z niepełnosprawnością. Ministrowie wyrazili zadowolenie z postępów, jakie stanowi dokument przerabiający dyrektywę dotyczącą europejskich przedsiębiorstw, który wprowadza w szczególności zasady transnarodowego informowania i konsultowania pracowników. Wreszcie, ministrowie zgodzili się co do tego, że rok 2010 będzie "europejskim rokiem walki z ubóstwem i wykluczeniem społecznym".

W obliczu rozczarowującego wyniku CSU (Unii Chrześcijańsko-Społecznej) w regionalnych wyborach w Bawarii 26 września, jej przewodniczący Erwin Huber złożył 30 września dymisję, która zostanie sfinalizowana 25 października w Monachium, podczas nadzwyczajnego kongresu. Horst Seehofer, minister rolnictwa i konsumpcji w rządzie Angeli Merkel, jest faworytem na posadę przewodniczącego bawarskiej partii. Minister-prezydent Bawarii Günther Beckstein złożył ze swojej strony dymisję 1 października, po zaledwie roku na tym stanowisku. Dwaj przywódcy wyciągają w ten sposób konsekwencje z historycznej katastrofy ich partii, która straciła w regionalnych wyborach absolutną większość, którą miała w parlamencie Bawarii od 46 lat. Uzyskawszy 43% głosów, wobec 60,7% pięć lat temu.

Niemiecki rząd obejmie gwarancją państwa wszystkie depozyty oszczędnościowe osób indywidualnych, zapowiedział 5 października rzecznik Ministerstwa Finansów Torsten Albig. Niemiecka kanclerz Angela Merkel zapewniła, że oszczędności małych ciułaczy są "bezpieczne", próbując w ten sposób uniemożliwić wszelką panikę ludności. Do teraz gwarancje państwa sięgały w przypadku prywatnych oszczędności maksymalnie do wysokości 20 000 euro. Od tej pory będą one nieograniczone. Ponadto, rząd i sektor bankowy zgodziły się 5 października na 50 mld euro kredytu w celu uniknięcia bankructwa Hypo Real Estate, czwartego co do wielkości banku w Niemczech - zapowiedziało Ministerstwo Finansów.

Jak donosi tygodnik Spiegel z 6 października, niemiecki minister finansów Peer Steinbrück oczekuje, że budżet publiczny będzie w 2008 roku zrównoważony, pomimo światowego kryzysu finansowego. Dał temu wyraz w semestralnym sprawozdaniu posłanym Komisji Europejskiej na początku października. Na wiosnę Berlin przewidywał deficyt publiczny w 2008 roku równy 0,5% PKB. Ale od tej pory "sytuacja finansowa Niemiec rysuje się znacznie bardziej optymistycznie". "Wbrew naszym oczekiwaniom, trwa pozytywna ewolucja w porównaniu do ubiegłego roku", kiedy to budżet publiczny, który obejmuje finanse państwa federalnego, regionów, gmin i kas ubezpieczenia społecznego, już był zrównoważony. Skutki kryzysu finansowego zostały już uwzględnione w ówczesnych prognozach, a dług w porównaniu do PKB wyniósł w 2008 roku 64,7%, w stosunku do 65,1% w 2007.

Austriacki rząd zdecyduje 8 października o zwiększeniu gwarancji państwa wobec depozytów bankowych i produktów oszczędnościowych dla klientów indywidualnych, idąc za przykładem niemieckim. Inicjatywa ta została upubliczniona w trakcie wywiadu telewizyjnego w austriackiej stacji ORF. Decyzję tę podejmie Rada Ministrów, zatwierdził ją socjaldemokratyczny kanclerz Wolfgang Gusenbauer, prezes banku centralnego (OeNB) Ewald Nowotny i Władza Regulacyjna Rynków Finansowych (FMA).

Francuski bank BNP Paribas przejmie kontrolę na przeżywającym trudności bankiem i ubezpieczycielem Fortis w Belgii i w Luksemburgu. BNP Paribas obejmie 75% Fortis Banku za cenę 14,7 mld euro. Państwo belgijskie stanie się pierwszym akcjonariuszem BNP Paribas z 11,7% udziałów. Nabytek ten czyni z tego banku największy bank depozytowy w strefie euro.

24 września Rada Ekonomiczna i Społeczna (CES) zaprezentowała swój komunikat "Accomplir la stratégie de Lisbonne: contribution du Conseil économique et social à la préparation du Programme national de réforme 2008-2010". Wyprzedzając konsultacje rządu w sprawie Narodowego Programu Reformy (PNR) na okres 2008-2010, CES podkreśla znaczenie maksymalizacji korzyści z trojki prezydencji francuskiej, czeskiej i szwedzkiej dla poprawienia europejskiego zarządzania, sprzyjania wzrostowi i przezwyciężenia międzynarodowego kryzysu finansowego.

2 października holenderski premier Jan Peter Balkende został przyjęty w Pałacu Elizejskim przez francuskiego prezydenta Nicolasa Sarkozy'ego. Dwaj przywódcy rozmawiali na temat aktualnego kryzysu finansowego i Rady Europejskiej (15-16 października). Po spotkaniu Balkende powiedział, że nie przewidziano w Europie żadnego planu ratowania à l'américaine, ale że narzuca się konieczność porozumiewania się polityków państw członkowskich.

Brytyjski premier Gordon Brown zapowiedział 3 października utworzenie "Narodowej Rady Gospodarczej" (NEC), złożonej z najważniejszych ministrów i której zadaniem będzie koordynowanie wsparcia dla populacji i przedsiębiorstw w obecnej sytuacji gospodarczej. Zapowiedź ta idzie w ślad za tą o podniesieniu wysokości depozytów gwarantowanych przez prawo, jeśli bank upadnie. Górna granica wzrosła z 35 000 funtów do 50 000 funtów (63 000 euro) na głowę klienta i 100 000 funtów w przypadku wspólnego konta.

Rosyjski premier Władimir Putin spotkał się 2 października w Moskwie ze swoją ukraińską koleżanką Julią Tymoszenko. Dwoje przywódców zawarło protokół porozumienia dotyczący dostaw gazu rosyjskiego na Ukrainę. "Strony potwierdziły swoją dobrą wolę stopniowego przejścia, w ciągu trzech lat, do cen rynkowych" - powiedziała Tymoszenko, dodając, że Ukraina zobowiązała się do zapewnienia tranzytu rosyjskiego gazu do europejskich konsumentów "bez zakłóceń i długoterminowo". Zauważyła ona, że Moskwa i Kijów rezygnują z pośredników przy dostawach gazu rosyjskiego na Ukrainę. Dostawy te, które do tej pory dokonywane były za pośrednictwem podejrzanej rosyjsko-ukraińskiej spółki RosUkrEnergo, ku niezadowoleniu Kijowa, będą od 1 stycznia zapewniane bezpośrednio przez ukraińską spółkę gazową Naftogaz i rosyjskiego giganta gazowego Gazprom. 8 września Fundacja opublikowała na ten temat opracowanie dotyczące w części rosyjsko-ukraińskich stosunków w zakresie gazu.

Serbski rząd i włoska grupa Fiat podpisały 29 września w Belgradzie porozumienie dotyczące utworzenia wspólnego przedsiębiorstwa w fabryce samochodów Zastava. Przewidziano inwestycje w wysokości 700 mln euro. Fiat i serbskie Ministerstwo Gospodarki sprecyzowali, że firma, będąca w 67% w posiadaniu włoskiej grupy, a w 33% w posiadaniu serbskiego rządu, nabywa dobra w fabryce pojazdów Zastava, w Kragujevie. Porozumienie podpisał w obecności prasy serbski wicepremier i minister gospodarki Mladjan Dinkic i oddelegowany administrator Fiata Sergio Marchionne. Obecny był także włoski minister spraw zagranicznych Franco Frattini oraz serbski prezydent i premier Boris Tadic i Mirko Cvetkovic.

Według liczb opublikowanych przez Eurostat 1 października, stopa bezrobocia lekko wzrosła w strefie euro z 7,4% lipcu 2008 roku do 7,5% w sierpniu 2008. Czyli powróciła do poziomu z sierpnia 2007 roku. W przypadku UE bezrobocie nie uległo zmianie w porównaniu do lipca (7,1%). Jeśli chodzi o państwa członkowskie, to największy spadek zanotowano w Polsce (z 9,2% do 6,7%), a największy wzrost w Hiszpanii (z 8,3% do 11,3%).

Z liczb upublicznionych przez Eurostat 2 października wynika, że wskaźnik cen produkcji przemysłowej spadł w sierpniu 2008 roku, w stosunku do lipca br., o 0,5% w strefie euro i o 0,7% w UE. Spadek ten znajduje wytłumaczenie w spadku cen w sektorze energetycznym. Jednak w sierpniu 2008, w porównaniu do sierpnia 2007, ceny produkcji przemysłowej wzrosły w strefie euro o 8,5%, a o 10,4% w UE.

Niemieckie Towarzystwo Polityki Zagranicznej (DGAP) publikuje opracowanie zatytułowane "Russische Wirtschaftspolitik zwischen Staat und Markt" ("Polityka gospodarcza Rosji: między państwem i rynkiem"). Na jaką strategię stawiają rosyjscy przywódcy w epoce międzynarodowego kryzysu gospodarczego, żeby zreformować swoją gospodarkę? Pomimo nowej dynamiki nadanej przez prezydenta Miedwiediewa, rosyjska polityka gospodarcza radykalnie się nie zmieniła. Kultura polityczna i struktura przemysłowa sprawiają, że czołowa rola w gospodarce powinna zostać powierzona państwu.

Niemiecki Instytut Spraw Międzynarodowych i Bezpieczeństwa (SWP) opublikował opracowanie dotyczące perspektyw polityki zagranicznej Unii Europejskiej. Autor Annegret Bendiek ocenia jako niezbędne sformułowanie spójnej polityki zagranicznej i bezpieczeństwa. Z powodu różnic interesów między państwami członkowskimi (atlantyzm, relacje z Rosją, polityka sąsiedztwa, Unia Śródziemnomorska etc.) uważa ona za konieczne zachęcanie do tworzenia grup o ograniczonym składzie, a w szczególności ożywienie współpracy między Rosją, Niemcami i Polską w ramach Trójkąta Weimarskiego.

Październikowy numer przeglądu "The World Today" opublikowany przez Chatham House poświęcony jest szczególnie kryzysowi finansowemu. Dotyczy również relacji między Gruzją i Rosją, Afryki Południowej, braku żywności i międzynarodowego traktatu o handlu bronią.

Centrum Analiz Strategicznych opublikowało dwie noty "Czy europejski model społeczny rozpływa się w globalizacji?". Autorzy Yves Chassard i Jean-Louis Dayan uważają, że istnieje swoisty europejski model społeczny charakteryzujący się wysokim poziomem ochrony przed głównymi zagrożeniami społecznymi i związanymi z zatrudnieniem. Odrzucają oni ideę, wg której globalizacja wstrząsałaby fundamentami europejskiego modelu społecznego, ale podkreślają, że "elastyczne bezpieczeństwo" staje się nową szansą.

CEPS publikuje dzieło pod redakcją Johana Swinnena zatytułowane "The Perfect Storm: The Political Economy of the Fischler Reforms of the Common Agricultural Policy" ("Idealna burza: polityczna gospodarka reform Wspólnej Polityki Rolnej autorstwa Fichlera"). 11 artykułów ekonomistów i politologów analizuje reformy WPR wdrożone przez unijnego komisarza ds. rolnictwa Franza Fischlera w latach 1994-2005.

Trzecie "Rzymskie Święto Kina" (22-31 października) poświęcone będzie w dużej części kinu europejskiemu, zwłaszcza filmom francuskim i włoskim, które stanowią większość z 21 filmów w konkursie.