W demokracjach nagromadzenie skomplikowanych przepisów jest jednym z powodów niezadowolenia obywateli. A przepisy prawne, język polityczny i zasady współżycia społecznego muszą być zrozumiałe dla wszystkich. Proste rozwiązania wymagają oczywiście więcej pracy, ale przede wszystkim zdrowego rozsądku. Rządy krajowe i wspólne europejskie instytucje powinny ogłosić "moratorium regulacyjne", które pozwoliłoby zbadać zasadność i zakres przyjmowanych przez nie przepisów. Przełamując zasadę: "Po co upraszczać, skoro można komplikować"!

24 października Irlandczycy wybiorą swojego następnego prezydenta spośród dwóch kandydatek. Catherine Connolly, kandydatka niezależna, zmierzy się z Heather Humphreys, przedstawicielką partii Fine Gael. Według ostatnich sondaży – przeprowadzonych przed debatą 12 października – Catherine Connolly prowadzi z wynikiem 49,3% wobec 34,2% dla jej rywalki. Jim Gavin (Fianna Fail) wycofał swoją kandydaturę 5 października, ale jego nazwisko figuruje na kartach do głosowania. Jego głosy mogą mieć wpływ na ostateczny wynik (zostaną rozdzielone między dwie kandydatki). Będzie to trzecia prezydentka Republiki Irlandii po Mary Robinson i Mary McAleese.

Tegoroczne wydanie "The Schuman Report, State of the Union" dotyczy wyzwań stojących przed Unią Europejską: obrony, perspektyw rozszerzenia, europejskiej konkurencyjności, a także potrzeb inwestycji w sektorze kosmicznym. Raport jest dostępny w księgarniach, na stronie internetowej Fundacji oraz w wersji cyfrowej w języku francuskim i angielskim. Jak co roku zawiera ważne artykuły, niepublikowane mapy i opatrzone komentarzami badania statystyczne. Zamów publikację już teraz.

7 października Komisja Europejska przedstawiła wniosek mający na celu ochronę europejskiego sektora stalowego przed nieuczciwymi skutkami nadmiernych zdolności produkcyjnych na świecie. Wniosek przewiduje cła na stal w wysokości od 25% do 50%, a jednocześnie zmniejszenie o połowę kontyngentów stali zagranicznej, która może być importowana do Unii bez dodatkowych opłat. Europejski przemysł stalowy od lat boryka się z wysokimi cenami energii i musi zmagać się z tanim eksportem, zwłaszcza z Chin i Indii. Problemy te pogłębiło nałożenie generalnego, 50-procentowego cła na import stali przez Donalda Trumpa na początku roku.

8 października Komisja Europejska przedstawiła dwie strategie mające na celu uczynienie Europy liderem w dziedzinie sztucznej inteligencji (AI). Strategia w dziedzinie nauki ma umieścić Unię Europejską w awangardzie przemysłu i nauki opartej na sztucznej inteligencji. Strategia "Zastosuj sztuczną inteligencję" określa sposoby przyspieszenia jej wykorzystania w głównych gałęziach europejskiego przemysłu, a w szczególności w sektorach strategicznych i publicznych, takich jak opieka zdrowotna, produkty farmaceutyczne, energetyka, mobilność itp. Strategie te sprawią, że więcej przedsiębiorstw będzie postrzegać sztuczną inteligencję jako część rozwiązania pozwalającego sprostać wyzwaniom, biorąc jednocześnie pod uwagę korzyści i zagrożenia związane z tą technologią.

8 października Komisja Europejska zaproponowała rozporządzenie mające na celu wzmocnienie ochrony europejskich rolników w ramach umowy o partnerstwie z krajami Mercosuru. Rozporządzenie ustanawia procedury mające zagwarantować szybkie i skuteczne wdrożenie dwustronnych środków ochronnych dla produktów rolnych. Zwiera również specyficzne postanowienia dotyczące niektórych wrażliwych produktów, takich jak wołowina, drób, ryż, miód, jajka, czosnek, etanol i cukier.

8 października Komisja Europejska opublikowała wytyczne mające na celu wsparcie skutecznego wdrożenia rozporządzenia w sprawie przejrzystości i targetowania reklamy politycznej, które weszło w życie 10 października. Uzupełnia RODO i służy uregulowaniu narastającego wykorzystywania narzędzi cyfrowych w sferze polityki. Ma przywrócić zaufanie do środowiska cyfrowego, które stało się polem walki, na którym wszystkie chwyty są dozwolone: manipulowanie opiniami, fałszywe newsy, ingerencja zagraniczna, przechwytywanie danych etc.

6 października Unia Europejska ogłosiła rozszerzenie umowy handlowej z Marokiem na Saharę Zachodnią, w odpowiedzi na decyzję Trybunału Sprawiedliwości z października 2024 roku. Umowa, stosowana tymczasowo od 3 października, rozszerza preferencje celne dla Maroka na Saharę Zachodnią. Produkty pochodzące z tego regionu muszą mieć udowodnione pochodzenie i stosowne etykiety. Teraz porozumienie to musi zostać zaakceptowane przez Radę i Parlament Europejski.

7 października europosłowie przegłosowali legislację ułatwiającą zawieszenie prawa do bezwizowego wjazdu do Unii Europejskiej dla obywateli krajów stanowiących zagrożenie dla bezpieczeństwa lub nieprzestrzegających praw człowieka. Reforma dodaje nowe powody zawieszenia, w tym zagrożenia hybrydowe, takie jak sponsorowane przez państwo wykorzystywanie migrantów, programy obywatelstwa za inwestycje (złote paszporty), brak dostosowania do polityki wizowej UE lub naruszenia Karty Narodów Zjednoczonych.

8 października europosłowie przyjęli mandat do dyskusji na temat nowych zasad przywracających równowagę sił w łańcuchu dostaw produktów rolno-spożywczych. Poparli wprowadzenie obowiązkowych umów pisemnych dotyczących dostaw produktów rolnych, opowiedzieli się za większą jasnością w stosowaniu terminów "sprawiedliwy" lub "zrównoważony" w odniesieniu do produktów rolnych oraz opowiedzieli się za tym, by artykuły spożywcze i żywność dla zwierząt pochodzenia roślinnego i zwierzęcego mogły być importowane z państw trzecich tylko wtedy, gdy zawartość pozostałości pestycydów w tych produktach jest niższa niż maksymalna dopuszczalna zawartość w produktach wytwarzanych w Unii Europejskiej.

6 października przedyskutowano, a 9 października poddano pod głosowanie na posiedzeniu plenarnym dwa wnioski o wotum nieufności wobec przewodniczącej Komisji Europejskiej Ursuli von der Leyen, złożone 16 września przez Manon Aubry (LFI) w imieniu grupy Lewica oraz Jordana Bardellę (RN) w imieniu grupy Patrioci dla Europy (PfE). Wniosek zgłoszony przez grupę PfE został odrzucony 378 głosami, przy 179 głosach za i 37 wstrzymujących się. Wniosek zgłoszony przez Lewicę został odrzucony 383 głosami, przy 133 głosach za i 78 wstrzymujących się.

7 października europosłowie zaaprobowali stanowisko Rady dotyczące zmiany kilku rozporządzeń ramowych w zakresie europejskiego sektora finansowego. Jego ogólnym celem jest uproszczenie i racjonalizacja obowiązków sprawozdawczych nałożonych na organy krajowe, instytucje finansowe i organy nadzoru. Służy wyeliminowaniu powielania obowiązków administracyjnych, zmniejszeniu obciążenia sprawozdawczego oraz poprawie spójności ram zarządzania finansowego w Unii. W szczególności w rozporządzeniu InvestEU częstotliwość sprawozdań została zmniejszona z pół roku do roku.

8 października Rada zatwierdziła stanowisko mające na celu wspieranie inwestycji związanych z obronnością w budżecie Unii Europejskiej, by wdrożyć plan ReArm Europe. Stanowisko to służy modyfikacji 5 rozporządzeń Unii Europejskiej: programu Cyfrowa Europa, programu Horyzont Europa, Europejskiego Funduszu Obronnego, mechanizmu Łącząc Europę oraz Platformy na rzecz Technologii Strategicznych dla Europy (STEP).

9 października ministrowie Eurogrupy wymienili poglądy na temat zmian kursów walutowych i przygotowali się do zbliżających się corocznych zgromadzeń Banku Światowego i Międzynarodowego Funduszu Walutowego, które odbędą się w Waszyngtonie w dniach 13–18 października. Omówili krajowe i regionalne inicjatywy mające na celu promowanie unii rynków kapitałowych oraz konsekwencje ostatnich zmian w zakresie stabilnych kryptowalut dla Unii Europejskiej.

10 października ministrowie przyjęli zalecenie zatwierdzające maksymalną ścieżkę wydatków netto dla Niemiec na najbliższe pięć lat oraz zaktualizowali protokoły do umów między Unią Europejską i Szwajcarią, Liechtensteinem, Andorą, Monako oraz San Marino w sprawie automatycznej wymiany informacji o rachunkach finansowych, by poprawić zgodność z międzynarodowymi przepisami podatkowymi. I wreszcie ministrowie zatwierdzili ukierunkowane zmiany w planie odbudowy i odporności Hiszpanii.

6 października ministrowie spraw zagranicznych Rady Współpracy Zatoki Perskiej (GCC) i Unii Europejskiej odbyli 29. posiedzenie Wspólnej Rady, która z zadowoleniem przyjęła wymierne postępy w ramach strategicznego partnerstwa. Wspólna Rada podkreśliła też szczególne znaczenie tego partnerstwa w świetle poważnych zagrożeń dla pokoju, bezpieczeństwa i stabilności na szczeblu regionalnym i międzynarodowym, a także wyzwań stojących przed światową gospodarką. Kolejny szczyt odbędzie się w Arabii Saudyjskiej w 2026 roku.

9 i 10 października w Brukseli odbyła się 2. edycja Global Gateway Forum. Przewodnicząca Komisji Europejskiej Ursula von der Leyen potwierdziła ambitny cel europejskiej strategii: zmobilizowanie do 2027 roku ponad 400 mld euro (czyli więcej niż pierwotnie zakładane 300 mld euro) na budowanie trwałych partnerstw opartych na szacunku i wspólnych interesach. 10 października Unia Europejska ogłosiła trzy gwarancje o łącznej wartości 742 mln euro na wsparcie łańcuchów wartości, energii odnawialnych i prywatnego finansowania w krajach partnerskich za pośrednictwem funduszu EFSD+, kluczowego instrumentu Global Gateway.

7 października Europejski Urząd Patentowy (EPO) przedstawił nowy program prac na lata 2026–2027 dla Obserwatorium Patentów i Technologii. Plan, będący kontynuacją poprzedniego, opiera się na trzech filarach: wzmocnieniu konkurencyjności Europy poprzez zniesienie barier dla ekosystemu innowacji, budowaniu zrównoważonej przyszłości technologicznej oraz wspieraniu podmiotów zajmujących się innowacjami.

12 października uruchomiono system wjazdu/wyjazdu (EES), czyli zautomatyzowaną kontrolę graniczną. System ten umożliwia elektroniczną kontrolę wjazdów, wyjazdów, odmów wjazdu i długości pobytu obywateli państw niebędących członkami Unii Europejskiej, podróżujących do strefy Schengen na pobyt krótkoterminowy, trwający krócej niż 3 miesiące. Ma na celu zwiększenie wiarygodności kontroli granicznych, a jednocześnie wzmocnienie walki z nielegalną imigracją i poprawę poziomu bezpieczeństwa wewnętrznego obywateli Unii Europejskiej.

9 października Europejska Rada Ochrony Danych i Komisja Europejska zaprezentowały wspólne wytyczne dotyczące interakcji między przepisami na temat rynków cyfrowych i ogólnym rozporządzeniem o ochronie danych (RODO). Do 4 grudnia potrwają publiczne konsultacje tej pierwszej wersji wytycznych. Celem jest wzmocnienie spójnego stosowania rozporządzenia w sprawie rynków cyfrowych oraz zwiększenie pewności prawnej dla administratorów danych, przedsiębiorstw korzystających z danych, beneficjentów i osób fizycznych.

8 października premier Grenlandii Jens-Frederik Nielsen zwrócił przed europosłami uwagę na ogromny potencjał wzmocnienia współpracy między Grenlandią a Unią Europejską. Wspomniał o górnictwie, ponieważ Grenlandia posiada 24 z 34 minerałów o znaczeniu krytycznym dla Unii Europejskiej, o energiach odnawialnych, przepaści cyfrowej, edukacji młodzieży i zrównoważonej turystyce. Podkreślił również znaczenie stosunków handlowych, zwłaszcza w odniesieniu do zasobów morskich.

10 października Sébastien Lecornu został ponownie mianowany na premiera, cztery dni po złożeniu przez niego rezygnacji. Nowy rząd, którego skład ogłoszono 12 października, liczy 19 ministrów (10 mężczyzn i 9 kobiet) oraz 15 ministrów delegowanych. Rada Ministrów zbiera się 14 października, a priorytetowym tematem obrad jest projekt budżetu.

7 października premier Luksemburga Luc Frieden podkreślił przed europosłami, że Europa musi potwierdzić swoje podstawowe wartości, czyli wolność, demokrację i praworządność. Podkreślił potrzebę "ożywienia nadziei i pokazania, że akcesja do Unii Europejskiej jest realistyczna i możliwa" oraz wezwał do przyspieszenia i uściślenia harmonogramu dla krajów, które chcą przystąpić do UE. Wyraził poparcie dla sprawiedliwego i trwałego pokoju w Ukrainie. Na koniec z zadowoleniem przyjął propozycje Komisji Europejskiej dotyczące pozyskania dodatkowych środków finansowych, zintensyfikowania wspólnych zamówień publicznych w dziedzinie obronności oraz rozwoju bazy przemysłowej Europy.

9 października rząd Portugalii przedstawił budżet na 2026 rok, określony przez portugalskiego ministra finansów Joaquima Mirandę Sarmento jako "reformatorski i pionierski". Wprowadza nową metodę analizy księgowej i po raz pierwszy przyjmuje budżetowanie programowe obejmujące całą administrację centralną i ubezpieczenia społeczne. Jasne cele i wskaźniki wydajności mają zwiększyć przejrzystość, skuteczność i odpowiedzialność. Dokument przewiduje wzrost gospodarczy powyżej 2% w 2026 roku, przy jednoczesnym utrzymaniu nadwyżki budżetowej i zmniejszeniu długu publicznego do poziomu poniżej 90% PKB, co jest pierwszym takim przypadkiem od 16 lat.

10 października przewodniczący parlamentu Kosowa Dimal Basha ogłosił, że izba może wreszcie rozpocząć działalność po wyborze ostatniego wiceprzewodniczącego - Nenady Rasicia pochodzącego ze społeczności serbskiej Kosowa. Wybór ten zakończył trwający prawie dziewięć miesięcy kryzys i umożliwił stworzenie nowego rządu. Parlament Kosowa wychodzi zatem z impasu, choć równowaga nadal pozostaje krucha.

6 października Mołdawia stała się członkiem operacyjnym jednolitego obszaru płatności w euro (SEPA), systemu umożliwiającego przelewy w euro i między krajami uczestniczącymi po takich samych kosztach i przy takim samym poziomie bezpieczeństwa. Obejmuje on państwa Unii Europejskiej, Zjednoczone Królestwo i kraje Europejskiego Obszaru Gospodarczego. Anka Dragu, prezes Narodowego Banku Mołdawii, powiedziała: "Włączenie Mołdawii do SEPA to historyczna chwila dla krajowego systemu finansowego i potwierdza europejską drogę kraju".

13 października Rada przyjęła decyzję w sprawie obniżenia lub zniesienia ceł na różne produkty rolno-spożywcze pochodzące z Ukrainy, takie jak produkty mleczne, świeże owoce i warzywa, mięso i przetwory mięsne. Decyzja ta jest następstwem wstępnego porozumienia w sprawie przeglądu pogłębionej i kompleksowej strefy wolnego handlu (DCFTA) między UE a Ukrainą, zawartego przez Komisję Europejską i Ukrainę 30 czerwca 2025 roku w celu ustanowienia długoterminowych, przewidywalnych i wzajemnych ram handlowych w szerszym kontekście procesu akcesji Ukrainy do UE.

8 października dyrektor generalna MFW Kristalina Georgiewa wezwała rządy do skoncentrowania wysiłków na trzech priorytetach: ożywieniu trwałego wzrostu gospodarczego poprzez reformy i stworzenie środowiska sprzyjającego inwestycjom; uzdrowieniu finansów publicznych przy jednoczesnym zachowaniu zdolności reagowania na kryzysy oraz skorygowaniu nierównowagi gospodarczej w celu zapobiegania niestabilności. Georgiewa dostosowała te zalecenia do specyfiki poszczególnych regionów: wzmocnienie integracji gospodarczej w Azji, przyspieszenie reform w Afryce Subsaharyjskiej oraz konkretne postępy w tworzeniu jednolitego rynku w Europie. Zwracając się do Europy, Kristalina Georgiewa wystosowała bezpośredni apel: "Stwórzcie jednolity europejski system finansowy. Stwórzcie unię energetyczną".

W tym roku kilku Europejczyków zostało uhonorowanych Nagrodą Nobla. 7 października Francuz Michel Devoret otrzymał Nagrodę Nobla w dziedzinie fizyki. Wraz z Brytyjczykiem Johnem Clarkiem i Amerykaninem Johnem M. Martinisem został wyróżniony za swoje prace w dziedzinie makroskopowej mechaniki kwantowej. 9 października węgierski pisarz László Krasznahorkai otrzymał Nagrodę Nobla w dziedzinie literatury. I wreszcie Nobla w dziedzinie ekonomii przyznano trzem ekonomistom, w tym Francuzowi Philippe'owi Aghionowi. Laureaci twierdzą, że rozwoju nie można uważać za pewnik.

8 października Europejski Urząd Nadzoru Bankowego (EBA) opublikował opracowanie dotyczące poprawy nadzoru nad bankami w zakresie przeciwdziałania praniu pieniędzy i finansowaniu terroryzmu w Unii Europejskiej i w Europejskim Obszarze Gospodarczym (EOG). Wyniki wskazują na znaczący postęp. Stwierdzono, że utworzenie Europejskiego Urzędu ds. Przeciwdziałania Praniu Pieniędzy (AMLA) jeszcze bardziej zwiększy skuteczność nadzoru w Unii.

9 października Europejski Trybunał Obrachunkowy opublikował swój roczny raport dotyczący budżetu i wydatków Unii Europejskiej. W sprawozdaniu stwierdzono, że sprawozdanie finansowe UE za rok 2024 przedstawia rzetelny obraz sytuacji finansowej, a operacje związane z dochodami są wolne od błędów. Zwrócono jednak uwagę na problemy dotyczące ceł - istnieje ryzyko niezgłoszenia lub nieprawidłowego zgłoszenia przez importerów. Poziom błędów w wydatkach Unii, który w 2023 wynosił 5,6%, w 2024 roku wyniósł 3,6%.

Do 18 stycznia 2026 roku w Spazio Scoperte w Galerii Sabauda w Turynie prezentowana jest wystawa "Boski". Guido Reni w kolekcjach sabaudzkich i na ołtarzach Piemontu", zorganizowana z okazji 450. rocznicy urodzin malarza. Dzięki dziełom z Muzeów Królewskich i wypożyczeniom z Muzeum Augustianów w Tuluzie, można odkryć, jakim uznaniem dworu sabaudzkiego cieszył się artysta od momentu powstania książęcych kolekcji.

7 października ogłoszono tytuły pięciu filmów ubiegających się o Nagrodę Publiczności LUX 2026. Nagroda LUX, przyznawana przez Parlament Europejski i Europejską Akademię Filmową, ma na celu wspieranie różnorodności europejskiej kreatywności. Tytuł zwycięskiego filmu zostanie ogłoszony w kwietniu 2026 roku.

Do 19 października Lyon gości filmowy Festiwal Lumière. Każdego roku miasto, w którym narodził się kinematograf Lumière, celebruje jego pamięć i żywotność poprzez współczesne spojrzenie na minione dzieła. W programie odrestaurowane filmy, retrospektywy, goście, hołdy, koncerty filmowe itp. Dzięki salom kinowym w Lyonie i metropolii festiwal promieniuje na cały region i dociera do szerokiej publiczności.

Do 1 lutego 2026 roku muzeum muzyczne Paryskiej Filharmonii organizuje, we współpracy z Narodowym Muzeum Sztuki Nowoczesnej – Centrum Georges'a Pompidou, wystawę "Muzyka kolorów". Celem tej współpracy jest pokazanie fundamentalnego znaczenia muzyki w codziennym życiu Kandinsky'ego, w jego artystycznym powołaniu i ewolucji jego twórczości w kierunku abstrakcji. Jego miłość do muzyki skłoniła go do zakwestionowania zasady naśladowania natury, aż do jej całkowitego zaniku.

Od 15 do 19 października Targi Książki we Frankfurcie ponownie zgromadzą profesjonalistów z branży wydawniczej, autorów, dziennikarzy i miłośników kultury z całego świata. Wydarzenie, będące światowym punktem odniesienia dla branży książek drukowanych i cyfrowych, jest również wielką międzynarodową sceną twórczości literackiej i artystycznej. W tym roku gościem honorowym są Filipiny. Prezentują bogactwo swojej literatury i współczesnej sceny artystycznej.

Do 1 marca 2026 roku w Neue Nationalgalerie w Berlinie można oglądać wystawę "Od Maxa Ernsta do Dorothei Tanning. Sieci surrealizmu. Proweniencja kolekcji Ulli i Heinera Pietzschów". We współpracy z krajem związkowym Berlin ekspozycja ukazuje różnorodne ścieżki, jakimi podążały dzieła surrealistycznej sztuki, zwłaszcza w latach 30. i 40. XX wieku, a także ilustruje sposób, w jaki okoliczności historyczne, relacje osobiste i sieci kontaktów przyczyniły się do międzynarodowego rozprzestrzenienia się tego ruchu.

Londyńska galeria Tate Modern prezentuje wystawę poświęconą ewolucji sztuki nowoczesnej w Nigerii, od okresu kolonialnego do dziesięcioleci po uzyskaniu niepodległości w 1960 roku. Na ekspozycji, która potrwa do 10 maja 2026, zgromadzono około 250 dzieł ponad 50 artystów, malarzy, rzeźbiarzy, ceramików i fotografów.

Do 11 stycznia 2026 roku Muzeum Narodowe w Warszawie prezentuje wystawę, na której można zobaczyć dzieła dwóch artystów przełomu XIX i XX wieku: Belga Jamesa Ensora i Polaka Witolda Wojtkiewicza. Ekspozycja porusza takie tematy jak maskarada, teatr, cyrk, sny, erotyka i śmierć. Dwaj artyści, znani ze swojego zamiłowania do fantastyki, ironii i groteski, byli głęboko zakorzenieni w swoich kulturach i kręgach artystycznych: modernistycznych środowiskach Młodej Belgii i Młodej Polski.

Do 22 lutego 2026 roku w Muzeum Guggenheima w Bilbao można oglądać wystawę "Maria Helena Vieira da Silva. Anatomia przestrzeni". Ekspozycja przedstawia twórczość artystki od lat 30. do 80. XX wieku, badając jej związek z miejskimi pejzażami architektonicznymi oraz znaczenie pamięci w jej twórczości. Wystawa opiera się na wyborze obrazów, które ukazują ciągłe i powtarzalne wykorzystywanie abstrakcyjnych form i złudzeń optycznych w trakcie jej kariery. Kolejnym kluczowym aspektem poruszonym na ekspozycji jest stosunek między abstrakcją a figuracją w jej twórczości.