Wybory parlamentarne w Czechach, które odbyły się 3 i 4 października 2025 roku, wygrała populistyczna partia ANO byłego premiera Andreja Babisza, która uzyskała 34,52% głosów i 80 mandatów, umacniając tym samym swoją pozycję w porównaniu z poprzednimi wyborami w 2021. Dotychczasowa koalicja Spolu, kierowana przez premiera Petra Fialę, odnotowała spadek poparcia - otrzymała 23,36% głosów i 52 mandaty. Babisz zamierza rządzić samodzielnie lub w ramach doraźnych sojuszy. Pomimo zwycięstwa nadal istnieją wątpliwości co do jego zdolności do utworzenia stabilnego rządu, zwłaszcza ze względu na jego izolację polityczną i toczący się nowy proces sądowy.

Na kilka tygodni przed przedterminowymi wyborami parlamentarnymi, które odbędą się 29 października, sondaże wskazują na prowadzenie Partii Wolności (PVV) Geerta Wildersa - 31 mandatów na 150 w Izbie Reprezentantów, pomimo roli, jaką ugrupowanie odegrało w upadku rządu. Za nim plasuje się Apel Chrześcijańsko-Demokratyczny (CDA) z 25 mandatami, a następnie koalicja Zielona Lewica–Partia Pracy (GL-PvdA) z 23 mandatami. Liberalni Demokraci 66 (D 66) mają uzyskać 15 mandatów, a liberalna Partia Ludowa na rzecz Wolności i Demokracji (VVD) – 14. Nowa Umowa Społeczna (NSC), dawny partner koalicyjny, może zniknąć z parlamentu. Kampania charakteryzuje się dużym zainteresowaniem wyborców kwestiami mieszkaniowymi, zdrowotnymi i imigracyjnymi, które Geert Wilders próbuje narzucić jako główne tematy swojej kampanii.

W związku z mianowaniem Ingi Ruginienė na stanowisko szefowej litewskiego rządu Fundacja przedstawia aktualną sytuację kobiet w rządach, parlamentach krajowych i Parlamencie Europejskim wraz z mapą i tabelami. Narzędzia te umożliwiają porównanie reprezentacji kobiet w poszczególnych europejskich krajach oraz śledzenie postępów w zakresie równości kobiet i mężczyzn w sferze politycznej oraz gospodarczej.

29 września Komisja Europejska wypłaciła łącznie 3,07 mld euro trzem państwom członkowskim – Austrii, Chorwacji i Belgii – w ramach Instrumentu na rzecz Odbudowy i Zwiększania Odporności (RRF), który stanowi centralny element planu odbudowy gospodarczej po pandemii COVID-19 NextGenerationEU. 3 października Komisja Europejska pozytywnie oceniła drugi wniosek o płatność Bułgarii. Szczegółowe informacje na temat nowych wypłat i wniosków o płatność można znaleźć na stronie internetowej Fundacji.

Schuman Network, sieć uruchomiona w 2023 roku, zrzesza 21 organizacji z 13 europejskich krajów. Dzięki ponad 180 opublikowanym artykułom sieć promuje współpracę między europejskimi ośrodkami badawczymi na rzecz dzielenia się analizami rzetelnymi i wysokiej jakości. Dzięki tej działalności Schuman Network potwierdza swoją rolę jako kluczowa platforma wzmacniająca współpracę intelektualną i wspierająca odporność demokratyczną w Europie.

Konkurencyjność Europy, spory handlowe czy inwestycje w sektorze kosmicznym to centralne tematy debat o przyszłości Unii Europejskiej. Tegoroczny "The Schuman Report" powraca do tych wszystkich kwestii. Jest dostępny w języku francuskim w księgarniach oraz na stronie internetowej Fundacji, a także w wersji cyfrowej w języku francuskim i angielskim. Publikacja zawiera ważne artykuły, niepublikowane mapy i opatrzone komentarzami badania statystyczne. Zamów ją już teraz.

1 października szefowie państw i rządów Unii Europejskiej spotkali się w Kopenhadze, aby omówić sposoby wzmocnienia obrony Europy i wsparcia dla Ukrainy do 2030 roku. Przeprowadzili również debatę na temat sposobów pozyskania dodatkowych środków finansowych dla Ukrainy. Na koniec przewodniczący Rady Europejskiej António Costa przypomniał o potrzebie lepszej koordynacji, podkreślając, że ministrowie obrony powinni odgrywać ważniejszą rolę w posiedzeniach Rady i działaniach następczych.

30 września Komisja Europejska ogłosiła dwie inicjatywy mające na celu zwiększenie oszczędności i inwestycji oraz zapewnienie wymiernych korzyści wszystkim obywatelom Unii Europejskiej. Inicjatywy te kładą nacisk na poprawę kultury finansowej dla wszystkich i na każdym etapie życia oraz wprowadzają plan działania dotyczący rachunków oszczędnościowych i inwestycyjnych - narzędzie, które ma na celu ułatwienie inwestowania i zwiększenie jego dostępności dla wszystkich. Poziom wiedzy finansowej w Unii pozostaje niski: według Eurobarometru z 2023 roku mniej niż jedna piąta obywateli ma wysoki poziom wiedzy w tym zakresie.

W dniach 29 i 30 września obradowali ministrowie ds. konkurencyjności. 29 września przyjęli rozporządzenie poprawiające ogólną jakość statystyk dotyczących ludności i mieszkalnictwa; dyrektywę w sprawie monitorowania gleby, która ustanawia pierwsze w historii unijne ramy oceny i monitorowania gleby; uprościli i wzmocnili unijny mechanizm dostosowywania cen na granicach z uwzględnieniem emisji CO2 (CBAM). 30 września ministrowie wezwali do stworzenia sprzyjającego otoczenia regulacyjnego i finansowego w celu stymulowania innowacyjnych przedsiębiorstw, a także do ustanowienia skoordynowanych ram zarządzania w zakresie nauk przyrodniczych na szczeblu unijnym.

3 października Rada podjęła decyzję o przedłużeniu o rok indywidualnych środków ograniczających wobec osób odpowiedzialnych za destabilizujące działania Rosji za granicą, do 9 października 2026. 8 października 2024 roku Rada przyjęła ramy środków ograniczających i system sankcji skierowany przeciwko podmiotom i politykom rządu Federacji Rosyjskiej, którzy podważają podstawowe wartości Unii Europejskiej i jej państw członkowskich, ich bezpieczeństwo, stabilność, niezależność i integralność.

2 października 47 członków Europejskiej Wspólnoty Politycznej (EWP) spotkało się w Kopenhadze. Celem tego forum jest omawianie kwestii dotyczących wspólnego bezpieczeństwa, w szczególności wyzwań związanych z bezpieczeństwem i obronnością w obliczu Rosji. Podczas tego 7. spotkania członkowie EWP ustrukturyzowali swoją współpracę w zakresie zwalczania cyberataków, dezinformacji i ingerencji zagranicznych. Ponadto prezydent Francji Emmanuel Macron uzgodnił ze swoimi partnerami wzmocnienie polityki utrudniania działań rosyjskiej floty widmo. I wreszcie liderzy potwierdzili, że chcą w dalszym ciągu dostarczać Ukrainie sprzęt obronny, głównie drony i pociski dalekiego zasięgu.

1 października Sąd Unii Europejskiej unieważnił decyzję Agencji ds. Współpracy Organów Regulacji Energetyki (ACER) z 2019 roku, która nakładała nowe warunki obliczania zdolności wymiany energii elektrycznej między państwami członkowskimi Unii Europejskiej. Niemcy, znajdujące się w centrum europejskiej sieci i już teraz silnie obciążone przepływami energii elektrycznej między sąsiadami, zakwestionowały te dodatkowe wymagania, uznając je za niezgodne z prawem i utrudniające zarządzanie ich siecią. Sąd przyznał Niemcom rację, potwierdzając, że ACER nie może wymyślać kryteriów nieprzewidzianych przez europejskiego prawodawcę.

3 października prezydent Francji Emmanuel Macron udał się do Saarbrücken na obchody 35. rocznicy zjednoczenia Niemiec. Był jedyną głową państwa zaproszoną na te uroczystości, co symbolizowało zbliżenie francusko-niemieckie. Od 25 lat żaden francuski szef państwa nie został zaproszony do kraju związkowego Saary. Emmanuel Macron ponownie wyraził poparcie Francji i Niemiec dla Ukrainy i wezwał do odtworzenia "Europy pokoju" i praworządności.

1 października ministrowie energii Danii, Finlandii, Islandii, Norwegii i Szwecji spotkali się w Helsinkach na posiedzeniu Nordyckiej Rady Ministrów. Podczas spotkania podkreślili znaczenie zmniejszenia zależności Europy od rosyjskiego gazu i wzmocnienia odporności energetycznej Unii Europejskiej. W spotkaniu uczestniczył również wiceminister energii Ukrainy Roman Andarak, który podzielił się swoim doświadczeniem w zakresie utrzymania systemów energetycznych w ekstremalnych warunkach. Kraje nordyckie wyraziły chęć inwestowania w sektor energetyczny i wzmocnienia regionalnego partnerstwa, aby dać przykład pozostałym krajom Unii Europejskiej.

6 października, niecałe 24 godziny po ogłoszeniu składu rządu, francuski premier Sébastien Lecornu podał się do dymisji, którą prezydent Francji Emmanuel Macron przyjął. W oczekiwaniu na nowy rząd ministrowie powołani 5 października będą administrować sprawami bieżącymi.

Po raz pierwszy od wybuchu pandemii covidu Włochy osiągnęły, przed terminem, cel 3% PKB wyznaczony przez Komisję Europejską. Ta dyscyplina budżetowa powinna pozwolić krajowi wyjść z europejskiej procedury nadmiernego deficytu. Włochy lepiej kontrolują swoje finanse publiczne i odnotowują stały spadek deficytu budżetowego, który zmniejszył się z 7,2% w 2023 do 3,4% w 2024 roku, znacznie poniżej pierwotnie wyznaczonego celu 3,8%.

3 października Luksemburg świętował objęcie tronu przez nowego władcę: wielkiego księcia Wilhelma. Objął stery monarchii po abdykacji swojego ojca - Henryka, który panował przez 25 lat. Wieczorem odbyła się uroczysta kolacja, w której uczestniczyli między innymi prezydent Francji Emmanuel Macron i jego niemiecki odpowiednik Frank-Walter Steinmeier. Uroczystości w całym kraju trwały do 5 października, aby uczcić "Trounwiessel" ("zmianę na tronie" w języku luksemburskim).

Po wezwaniu do bojkotu przedterminowych wyborów, 1 października prezydent Republiki Srpskiej w Bośni i Hercegowinie Milorad Dodik ugiął się pod decyzją Sądu Apelacyjnego w Sarajewie ogłoszoną 1 sierpnia, zakazującą mu sprawowania rządów przez 6 lat. W przedterminowych wyborach, które odbędą się 23 listopada, koalicja popiera Sinisę Karana, jednego ze swoich najbliższych sojuszników.

Unia Europejska ostro skrytykowała wybory lokalne, które odbyły się 4 października br. w Gruzji, potępiając atmosferę represji charakteryzującą się arbitralnymi aresztowaniami, przepisami skierowanymi przeciwko społeczeństwu obywatelskiemu oraz naciskami na niezależne media. Bojkot opozycji i niska frekwencja podważyły legitymację wyborów. Odmowa zezwolenia na prowadzenie międzynarodowej obserwacji, w szczególności przez OBWE, zagroziła przejrzystości procesu wyborczego. Unia wzywa do uwolnienia więźniów politycznych, poszanowania podstawowych wolności i otwartego dialogu politycznego. Potępia również kampanie dezinformacyjne dotyczące jej roli oraz ataki na jej ambasadora w Gruzji.

3 października Sarah Mullally została pierwszą kobietą mianowaną arcybiskupem Canterbury - najwyższym duchownym Kościoła anglikańskiego i duchowym przywódcą anglikanów. Została mianowana po rezygnacji Justina Wellby'ego w listopadzie 2024 roku. Jej powodem był sposób, w jaki ten duchowny podszedł do skandalu związanego z przemocą fizyczną i seksualną. Mullally została wybrana przez kolegium elektorów składające się z członków duchowieństwa anglikańskiego i osób niebędących jego członkami, a następnie kandydaturę zatwierdził król Karol III, najwyższy zwierzchnik Kościoła anglikańskiego.

30 września Ukraina pokonała ważny etap na drodze do Unii Europejskiej, kończąc proces "screeningu" przeprowadzanego przez Komisję Europejską. Proces ten pozwala Komisji ocenić stopień przygotowania Ukrainy do akcesji i stanowi techniczną podstawę niezbędną do kontynuowania negocjacji akcesyjnych. W tym kontekście Ukraina przedstawiła jasne plany dostosowania się do europejskich przepisów.

1 października Europejski Bank Inwestycyjny (EBI) wsparł bezpieczeństwo energetyczne Ukrainy, udzielając pożyczki w wysokości 300 mln euro na rzecz Naftogazu - ukraińskiej spółki należącej w 100% do ukraińskiego rządu. Finansowanie to stanowi pilny środek mający na celu wsparcie odporności sektora energetycznego i pomoc w uzupełnieniu długoterminowych rezerw gazu w kraju przed nadejściem zimy. Operacja ta wpisuje się w plan ratunkowy EBI dla sektora energetycznego w Ukrainie, wdrożony w październiku 2024 roku.

W wspólnym liście z 30 września premier Finlandii Petteri Orpo i premier Szwecji Ulf Kristersson wezwali Komisję Europejską i państwa członkowskie do zapewnienia długoterminowego finansowania Ukrainy. Potrzeby tego kraju w latach 2026–2027 szacuje się na 130 mld euro, przy czym deficyt pojawi się w połowie 2026 roku. Zalecają oni w szczególności wykorzystanie zamrożonych aktywów rosyjskiego banku centralnego do zagwarantowania pożyczki, która zostanie spłacana dopiero po wypłaceniu przez Moskwę odszkodowań.

29 września ukraiński dziennikarz Maksym Butkewycz otrzymał 13. Nagrodę im. Václava Havla za wybitne działania na rzecz praw człowieka. Pomimo swojego długoletniego pacyfizmu, Maksym Butkewycz zgłosił się na ochotnika do ukraińskich sił zbrojnych na początku rosyjskiej inwazji w 2022 roku i został dowódcą plutonu. Został schwytany i skazany przez siły rosyjskie na 13 lat więzienia. Przez ponad dwa lata przebywał w trudnych warunkach, zanim został uwolniony w ramach wymiany więźniów w październiku 2024.

Od 29 września do 3 października w Strasburgu odbywała się jesienna sesja Zgromadzenia Parlamentarnego Rady Europy. Debaty dotyczyły ważnych wyzwań, takich jak ochrona dziennikarzy w Strefie Gazy i w Ukrainie, utworzenie międzynarodowej komisji ds. skarg związanych z wojną w Ukrainie, a także sytuacja praw człowieka w Górskim Karabachu, Kosowie i Turcji. Poruszono również inne ważne tematy, w szczególności demokrację i przestrzeganie zobowiązań państw członkowskich, zwłaszcza w odniesieniu do sytuacji na Węgrzech.

W opublikowanym 29 września sprawozdaniu Europejska Agencja Środowiska (EEA) przedstawia analizę stanu środowiska w Europie na podstawie danych pochodzących z 38 krajów. Według Agencji 30% terytorium Europy i 34% ludności dotkniętych jest stresem wodnym. Ponadto zmiany klimatyczne dotykają Europę w tempie dwukrotnie szybszym niż średnia światowa. W 2023 roku emisje gazów cieplarnianych zmniejszyły się już o 37%. A Agencja przewiduje, że zgodnie z celami określonymi w ramach Zielonego Ładu do 2030 roku emisje CO₂ spadną o 55% w porównaniu do 1990.

30 września Służba Monitorowania Środowiska Morskiego programu Copernicus, unijny system obserwacji Ziemi, opublikowała dziewiąte sprawozdanie na temat stanu oceanów. Wyniki pokazują, że ocieplenie oceanów przyspiesza, obszary o największej różnorodności biologicznej są coraz bardziej zagrożone, a zakwaszenie postępuje w szybkim tempie. Zanieczyszczenie tworzywami sztucznymi dotyka obecnie wszystkich basenów oceanicznych, a zagrożone gatunki i rafy koralowe stoją w obliczu krytycznych zagrożeń.

Do 22 lutego 2026 roku Narodowa Galeria Irlandii prezentuje we współpracy z Muzeum Narodowym Picasso-Paris wystawę "Picasso: From the Studio" - monograficzną ekspozycję poświęconą twórczości Pabla Picassa (1881-1973). Poprzez obrazy, rzeźby, ceramikę, prace na papierze, fotografie i dokumenty audiowizualne ekspozycja oferuje niepowtarzalne spojrzenie na bogactwo i różnorodność jego twórczości.

Od 8 do 15 października główne budynki Berlina są oświetlane obrazami i projekcjami w ramach corocznego Festiwalu Świateł. Większość iluminacji można oglądać codziennie od 19.00 do 23.00. Edycja 2025 odbywa się pod hasłem "Świećmy razem", które podkreśla takie tematy, jak spójność, wspólnota i solidarność.

Do 11 stycznia 2026 roku w Narodowym Muzeum Sztuki Katalonii w Barcelonie można oglądać wystawę "Atrament przeciwko Hitlerowi". Prezentuje twórczość Mario Armengoli, przedstawianego jako jedyny Katalończyk, który podczas II wojny światowej pracował na rzecz brytyjskiej i alianckiej propagandy. W latach 1941–1945 narysował prawie 2000 komiksów i karykatur dla brytyjskiego Ministerstwa Informacji przeciwko III Rzeszy i państwom Osi. Oryginalne prace, zachowane przez jego rodzinę, wystawiono, by pokazać, że "atrament" może stać się prawdziwym narzędziem oporu wobec nazizmu.

Do 25 stycznia 2026 roku Fundacja Beyelerów zaprasza na retrospektywę japońskiej artystki Yayoi Kusamy, jednej z najważniejszych postaci współczesnej sztuki. Wystawa, pierwsza w Szwajcarii, przedstawia siedem dekad jej niezwykłej kariery. Oprócz jej najbardziej znanych dzieł, na ekspozycji można zobaczyć stare prace, które nie były pokazywane w Europie nigdy wcześniej, a także jej najnowsze dzieła. Z tej okazji artystka stworzy nowy "Infinity Mirror Room".

Do 26 stycznia 2026 roku w Muzeum Oranżerii w Paryżu można oglądać wystawę "Berthe Weill. Galerzystka awangardy". Berthe Weill, marszandka-wizjonerka zapomniana po śmierci, przyczyniła się do wylansowania najważniejszych artystów XX wieku. Na ekspozycji można podziwiać kilka arcydzieł Pabla Picassa, Henriego Matisse'a, Amedeo Modiglianiego, Otto Freundlicha czy Diego Riviery.

Do 8 marca 2026 roku Królewskie Muzea Sztuk Pięknych Belgii (MRBAB) będą gościć wystawę "Georges Meurant - Bonolo Kavula". Nowa seria prezentacji poświęcona sztuce współczesnej i nowoczesnej tworzy pole do dialogu między dziełami z kolekcji muzeum i dziełami pochodzącymi z kolekcji zewnętrznych. Georges Meurant znany jest przede wszystkim ze swojej dynamicznej kolorystyki, a młoda artystka Bonolo Kavula – z tkanin i grafik.

Do 11 stycznia 2026 roku w Pinakothek der Moderne w Monachium można oglądać wystawę "Thomas Scheibitz, hołd dla Hermanna Glöcknera". Scheibitz, malarz i rzeźbiarz, jest jedną z czołowych postaci swojego pokolenia. Jego ikonografia oscyluje między dwoma wielkimi tematami: abstrakcją i figuracją. Łączy on odniesienia architektoniczne i aspekty perspektyw krajobrazowych z elementami współczesnej prasy, reklamy, a przede wszystkim kultury codziennej.

Od 9 do 12 października IFEMA Madrid gości Estampę - Targi Sztuki Współczesnej. Celem tego wydarzenia jest tworzenie, promowanie i rozpowszechnianie rynku sztuki w Hiszpanii poprzez prezentowanie hiszpańskich i portugalskich kolekcji kolekcjonerom i profesjonalistom z branży.

Do 11 stycznia 2026 roku Muzeum Sztuki i Przemysłu André Diligenta - La Piscine w Roubaix gości wystawę "Odette Pauvert. Malarstwo z ambicją w epoce art déco". Z okazji stulecia przyznania pierwszej kobiecie Grand Prix w Rzymie, La Piscine składa hołd Odette Pauvert, która przez całą swoją karierę miała zdecydowanie klasyczne i dekoracyjne ambicje. Celem ekspozycji jest analiza jej twórczości poprzez analizę miejsca kobiet w programie nauczania akademii sztuk pięknych w tamtych czasach. Równolegle La Piscine gości do 15 lutego 2026 roku wystawę "Szalone lata. Garderoba lat 20.", aby zaprezentować wybór "perłowych" eksponatów ze swoich kolekcji tekstyliów i mody.

Do 3 marca 2026 roku Muzeum Kiasma w Helsinkach prezentuje wystawę poświęconą Sarah Lucas. Brytyjska artystka, znana z prowokacyjnego wykorzystania satyry w swojej twórczości rzeźbiarskiej, przedstawia kompleksowy przegląd swojej dotychczasowej kariery poprzez wybór rzeźb, fotografii i instalacji powstałych w ciągu ostatnich czterech dekad.